Ginseng, geleneksel Çin tıbbında yüzyıllardır kullanılmaktadır.
Etli kökleri olan bu yavaş büyüyen, kısa bitki, yetiştirilme süresine bağlı olarak üç şekilde sınıflandırılabilir: taze, beyaz veya kırmızı.
Taze ginseng 4 yıldan önce hasat edilirken, beyaz ginseng 4-6 yıl arasında ve kırmızı ginseng 6 yıl veya daha uzun bir süre sonra hasat edilir.
Bu bitkinin birçok türü vardır, ancak en popüler olanları Amerikan ginsengi (Panax quinquefolius) ve Asya ginsengidir (Panax ginseng).
Amerikan ve Asya ginsengi, aktif bileşik konsantrasyonları ve vücut üzerindeki etkileri bakımından farklılık gösterir. Amerikan ginsenginin rahatlatıcı bir ajan olarak çalıştığına, Asya çeşidinin ise canlandırıcı bir etkiye sahip olduğuna inanılmaktadır.
Bu bitki iki önemli bileşik içerir: ginsenosidler ve gintonin. Bu bileşikler, sağlık yararları sağlamak için birbirini tamamlar.
Ginseng İltihabı Azaltabilecek Güçlü Antioksidanlar İçerir
Konuda Yer Alan Başlıklar
Faydalı antioksidan ve antienflamatuar özelliklere sahiptir.
Bazı test tüpü çalışmaları, ginseng ekstraktlarının ve ginsenosid bileşiklerinin iltihabı engelleyebileceğini ve hücrelerde antioksidan kapasiteyi artırabileceğini göstermiştir.
Örneğin, bir test tüpü çalışması, Kore kırmızı ginsengi özütünün iltihabı azalttığını ve egzamalı kişilerin cilt hücrelerinde antioksidan aktiviteyi iyileştirdiğini buldu.
Sonuçlar insanlarda da umut vericidir.
Bir çalışma, 18 genç erkek sporcunun yedi gün boyunca günde üç kez 2 gram kırmızı ginseng özütü almasının etkilerini araştırdı.
Erkekler daha sonra bir egzersiz testi yaptıktan sonra test edilen belirli inflamatuar belirteç seviyelerine sahipti. Bu seviyeler, testten sonra 72 saate kadar süren plasebo grubundan önemli ölçüde daha düşüktü.
Ancak plasebo grubunun farklı bir şifalı bitkiye sahip olduğu unutulmamalıdır, bu nedenle bu sonuçlar bir tuz tanesi ile alınmalı ve daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Son olarak, daha büyük bir çalışma, 12 hafta boyunca günde 3 gram kırmızı ginseng veya plasebo alan 71 postmenopozal kadını izledi. Daha sonra antioksidan aktivite ve oksidatif stres belirteçleri ölçüldü.
Araştırmacılar, kırmızı ginsengin antioksidan enzim aktivitelerini artırarak oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olabileceği sonucuna vardı.
Beyin Fonksiyonlarına Fayda Sağlayabilir
Hafıza, davranış ve ruh hali gibi beyin fonksiyonlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Bazı test tüpü ve hayvan çalışmaları, ginsenosidler ve K bileşiği gibi bileşenlerinin beyni serbest radikallerin neden olduğu hasara karşı koruyabildiğini göstermektedir.
Bir çalışma, dört hafta boyunca günde 200 mg Panax ginseng tüketen 30 sağlıklı insanı izledi. Çalışmanın sonunda, ruh sağlığı, sosyal işlevsellik ve ruh halinde iyileşme gösterdiler.
Bununla birlikte, bu faydalar 8 hafta sonra önemli olmayı bıraktı, bu da etkilerinin uzun süreli kullanımla azalabileceğini düşündürdü.
Başka bir çalışma, tek doz 200 veya 400 mg Panax ginseng’in 30 sağlıklı yetişkinde 10 dakikalık bir zihinsel testten önce ve sonra zihinsel performansı, zihinsel yorgunluğu ve kan şekeri düzeylerini nasıl etkilediğini inceledi.
400 mg’lık dozun aksine 200 mg’lık doz, test sırasında zihinsel performansı ve yorgunluğu iyileştirmede daha etkiliydi.
Performansı artırır ve zihinsel yorgunluğu azaltan hücreler tarafından kan şekeri alımına yardımcı olur. Yine de düşük dozun neden yüksek olandan daha etkili olduğu açık değildir.
Üçüncü bir çalışma, sekiz gün boyunca günde 400 mg Panax ginseng almanın sakinlik ve matematik becerilerini geliştirdiğini buldu.
Dahası, diğer çalışmalar Alzheimer hastalığı olan kişilerde beyin fonksiyonu ve davranışı üzerinde olumlu etkiler buldu.
Bağışıklık Sistemini Güçlendirir
Bağışıklık sistemi üzerindeki etkilerini araştıran bazı çalışmalar, ameliyat veya kemoterapi tedavisi gören kanser hastalarına odaklanmıştır.
Bir çalışma, mide kanseri ameliyatından iyileşen 39 kişiyi izledi ve onları iki yıl boyunca günde 5,400 mg ginseng ile tedavi etti.
İlginç bir şekilde, bu insanlar bağışıklık fonksiyonlarında önemli gelişmelere ve semptomların daha az tekrarlanmasına sahipti.
Başka bir çalışma, ameliyat sonrası kemoterapi gören ileri mide kanseri olan kişilerde kırmızı ginseng ekstraktının bağışıklık sistemi belirteçleri üzerindeki etkisini inceledi.
Üç ay sonra, kırmızı ginseng özü alanlar, kontrol veya plasebo grubundakilerden daha iyi bağışıklık sistemi belirteçlerine sahipti.
Ayrıca, bir çalışma, bu bitkiyi tüketen kişilerin, tedavi edici cerrahiden sonra beş yıl boyunca hastalıksız yaşama şansının %35’e kadar ve almayanlara kıyasla %38’e kadar daha yüksek sağkalım oranına sahip olabileceğini öne sürdü.
Bu bitkinin özütünün grip gibi hastalıklara karşı aşıların etkisini de artırabileceği görülüyor.
Bu çalışmalar kanserli kişilerde bağışıklık sistemi belirteçlerinde iyileşmeler gösterse de, sağlıklı insanlarda enfeksiyonlara karşı direnci artırmadaki etkinliğini göstermek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Kansere Karşı Potansiyel Faydaları Olabilir
Bu bitkideki ginsenosidlerin iltihabı azaltmaya ve antioksidan koruma sağlamaya yardımcı olduğu gösterilmiştir.
Hücre döngüsü, hücrelerin normal olarak büyüdüğü ve bölündüğü süreçtir. Ginsenosidler, anormal hücre üretimini ve büyümesini önleyerek bu döngüye fayda sağlayabilir.
Birkaç çalışmanın gözden geçirilmesi, bu bitkiyi tüketen kişilerin kansere yakalanma riskinin %16 daha düşük olabileceği sonucuna varmıştır.
Ayrıca, gözlemsel bir çalışma, ginseng alan kişilerin, dudak, ağız, yemek borusu, mide, kolon, karaciğer ve akciğer kanseri gibi belirli kanser türlerini, kullanmayanlara göre daha az geliştirme olasılığının daha düşük olabileceğini ileri sürdü.
Bu bitki ayrıca kemoterapi gören hastaların sağlığını iyileştirmeye, yan etkileri azaltmaya ve bazı tedavi ilaçlarının etkisini artırmaya yardımcı olabilir.
Bitkinin kanseri önlemedeki rolü üzerine yapılan çalışmalar bazı faydalar gösterse de, sonuçsuz kalmaktadır.
Yorgunlukla Savaşabilir ve Enerji Düzeylerini Artırabilir
Çeşitli hayvan çalışmaları, bitkinin içerdiği polisakkaritler ve oligopeptitler gibi bazı bileşenleri, yorgunlukla mücadeleye yardımcı olabilecek hücrelerde daha düşük oksidatif stres ve daha yüksek enerji üretimi ile ilişkilendirmiştir.
Dört haftalık bir çalışma, kronik yorgunluğu olan 90 kişiye 1 veya 2 gram Panax ginseng veya plasebo vermenin etkilerini araştırdı.
Panax verilenler, plasebo alanlara göre daha az fiziksel ve zihinsel yorgunluk ve oksidatif streste azalma yaşadılar.
Başka bir çalışma, 2.000 mg Amerikan ginsengi veya bir plasebo yorgunluğu yaşayan 364 kanser hastası verdi. Sekiz hafta sonra, ginseng grubundakiler, plasebo grubundakilerden önemli ölçüde daha düşük yorgunluk seviyelerine sahipti.
Ayrıca, 155’ten fazla çalışmanın gözden geçirilmesi, takviyelerin yalnızca yorgunluğun azaltılmasına yardımcı olmakla kalmayıp, aynı zamanda fiziksel aktiviteyi de artırabileceğini öne sürdü.
Kan Şekerini Düşürebilir
Hem şeker hastalığı olan hem de olmayan kişilerde kan şekerinin kontrolünde faydalı görünmektedir.
Amerikan ve Asya ginsenginin pankreas hücre fonksiyonunu iyileştirdiği, insülin üretimini artırdığı ve dokularda kan şekeri alımını arttırdığı gösterilmiştir.
Ayrıca araştırmalar, bitkinin özlerinin diyabetli kişilerin hücrelerinde serbest radikalleri azaltan antioksidan koruma sağlayarak yardımcı olduğunu göstermektedir.
Bir çalışmada, tip 2 diyabetli 19 kişide, normal anti-diyabetik ilaç veya diyet ile birlikte 6 gram Kore kırmızı ginsenginin etkileri değerlendirildi.
İlginç bir şekilde, 12 haftalık çalışma boyunca iyi bir kan şekeri kontrolü sağlayabildiler. Ayrıca kan şekeri seviyelerinde %11 düşüş, açlık insülininde %38 düşüş ve insülin duyarlılığında %33 artış oldu.
Başka bir çalışma, Amerikan ginsenginin, şekerli içecek testi yaptıktan sonra 10 sağlıklı insanda kan şekeri düzeylerini iyileştirmeye yardımcı olduğunu gösterdi.
Görünüşe göre fermente edilmiş kırmızı ginseng, kan şekeri kontrolünde daha da etkili olabilir. Fermente ginseng, ginsenositleri daha kolay emilen ve güçlü bir forma dönüştüren canlı bakterilerin yardımıyla üretilir.
Aslında, bir çalışma, günde 2,7 gram fermente kırmızı ginseng almanın, bir plaseboya kıyasla, bir test yemeğinden sonra kan şekerini düşürmede ve insülin seviyelerini artırmada etkili olduğunu göstermiştir.
Nasıl Tüketilir
Bu bitki birçok şekilde tüketilebilir. Çiğ olarak yenebilir veya yumuşatmak için hafifçe buharda pişirebilirsiniz.
Çay yapmak için suda demlenebilir. Bunu yapmak için, taze dilimlenmiş bitkiye sıcak su ekleyin ve birkaç dakika demlenmesine izin verin.
Çorbalar ve kızartmalar gibi çeşitli tariflere de eklenebilir. Ve özü toz, tablet, kapsül ve yağ formlarında bulunabilir.
Ne kadar almanız gerektiği, iyileştirmek istediğiniz duruma bağlıdır. Genel olarak, günlük 1-2 gram kökünü çiğ olarak tüketmek veya 200-400 mg ekstrakt önerilmektedir. Daha düşük dozlarla başlamak ve zamanla artırmak en iyisidir.
%2-3 toplam ginsenosid içeren standart bir ginseng özü arayın ve emilimi artırmak ve tüm faydalarından yararlanmak için yemeklerden önce tüketin.
Yan Etkileri ve Uyarılar
Araştırmalara göre, güvenli görünüyor ve herhangi bir ciddi yan etki yaratmaması gerekiyor.
Bununla birlikte, diyabet ilaçları alan kişiler, bu seviyelerin çok düşük olmamasını sağlamak için kullanırken kan şekeri seviyelerini yakından izlemelidir.
Ek olarak, antikoagülan ilaçların etkinliğini azaltabilir.
Bu nedenlerle, takviye etmeden önce doktorunuzla konuşun.
Güvenlik çalışmalarının olmaması nedeniyle, hamile veya emziren çocuklar veya kadınlar için önerilmediğini unutmayın.
Son olarak, uzun süreli kullanımının vücuttaki etkinliğini azaltabileceğini gösteren kanıtlar vardır.
Faydalarını en üst düzeye çıkarmak için, aralarında bir veya iki hafta ara vererek 2-3 haftalık döngüler şeklinde almalısınız.
Çin tıbbında yüzyıllardır kullanılan bitkisel bir takviyedir.
Antioksidan ve antienflamatuar etkileri nedeniyle yaygın olarak lanse edilir. Ayrıca kan şekeri seviyelerinin düzenlenmesine yardımcı olabilir ve bazı kanserler için faydaları olabilir.
Dahası, bağışıklık sistemini güçlendirebilir, beyin fonksiyonlarını iyileştirebilir, yorgunlukla savaşabilir ve erektil disfonksiyon semptomlarını iyileştirebilir.
Çiğ veya hafif buğulanmış olarak tüketilebilir. Ayrıca özü, kapsülü veya toz formuyla diyetinize kolayca eklenebilir.
İster belirli bir hastalığı iyileştirmek istersenizde sağlığınıza olan faydaları için tüketin, kesinlikle denemeye değer.
